ارزیابی مزرعه ای بی تورین، یک فرمولاسیون تجارتی از باکتریBacillus thuringiensis روی کرم ساقه خوار نواری برنج (Chilo suppressalis Walker)

باکتری var. kurstaki Bacillus thuringiensis (Berliner) از عوامل بیمارگر حشرات می باشد که امروزه برای کنترل حشرات زیان آور به دو صورت پاشش مخلوط اسپور با کریستال و انتقال ژن کریستال سمی دلتا آندوتوکسین به ژنوم گیاه میزبان کاربرد دارد. این بررسی به منظور ارزیابی تاثیر بی تورین روی کرم ساقه خوار نواری برنج Chilo suppressalis Walker (Lepidoptera: Pyralidae) در شرایط مزرعه ای در سال 1389 در شهرستان رشت انجام شد. در این پژوهش از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو فاکتور مقدار محلول پاشی (5/0، 1 و 5/1 لیتر در هکتار از باکتری باسیل و تیمار شاهد آب پاشی) و تعداد محلول پاشی (یک، دو و سه بار) استفاده شد. قبل از آلوده سازی مصنوعی مزرعه با کرم ساقه خوار برنج، محلول پاشی با مقادیر مختلف این باکتری انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در بین تیمارهای آزمایشی، دو و سه بار محلول-پاشی بی تورین به میزان 5/1 لیتر در هکتار با دو و سه بار کم ترین درصد آلودگی جوانه های مرکزی مرده را در مقایسه با تیمار شاهد داشت و نیز بیش ترین کارایی در تیمار با سه بار محلول پاشی مشاهده شد. همچنین مصرف سه بار محلول پاشی بی تورین با مقدار یک لیتر در هکتار در مرحله ی رویشی گیاه برنج آلودگی جوانه های مرکزی مرده را به 52/0 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. در مرحله ی زایشی گیاه برنج در مزرعه، کم ترین درصد آلودگی خوشه های سفید شده در نسل دوم آفت در تیمار 5/1 لیتر در هکتار با دو و سه بار محلول پاشی به ترتیب 78/0 و 83/0 درصد به دست آمد. همچنین محلول پاشی بی تورین با 5/1 لیتر در هکتار با دو و سه بار مصرف در مرحله ی زایشی گیاه برنج از کارایی (93/42 و 48/48 درصد) بیش تری نسبت به سایر تیمارها برخوردار بود. بنابراین در مناطقی که آلودگی بیش از یک دسته تخم و یا یک عدد پروانه ساقه خوار در مترمربع وجود داشته باشد، تا سه بار محلول پاشی قابل توصیه می باشد.