نگاهی به تاسیس کنسولگری افغانستان در مشهد (چالش ها و عملکرد نخستین سرکنسول های افغان در سال های 1303-1301 ش.)

ایران و افغانستان در دوره قاجار به عنوان دو دولت همجوار، مناسبات سیاسی خود را از زمان جنگ های هرات قطع کردند و سفارت و کنسولگری در قلمرو یکدیگر نداشتند. با این حال، افغان ها تلاش کردند که در مشهد کنسولگری دایر کنند. این اراده تنها پس از استقلال افغانستان و رسمیت آن از سوی ایران در سال 1299ش. تحقق یافت و در پی افتتاح سفارت افغانستان در تهران، کنسولگری آن کشور در مشهد نیز دایر شد. موانعی که در دوره قاجار از توسعه روابط سیاسی ایران و افغانستان جلوگیری می کرد، پس از استقلال افغانستان نیز همچنان وجود داشت و انگلیسی ها یکی از موانع اصلی در تاسیس و موفقیت سرکنسول های افغانستان در مشهد بودند.
میرزا عبدالباقی خان و سردار عبدالعزیزخان نخستین سرکنسول های افغان در مشهد بودند که از اوایل سال 1301ش. تا اواخر 1303ش. در مشهد مستقر شدند و این کنسولگری را اداره کردند. در مقاله حاضر، چگونگی تاسیس کنسولگری افغانستان در مشهد و عملکرد این سرکنسول ها برپایه اسناد و مطبوعات مورد بررسی قرار خواهد گرفت.