استدلال های شیب لغزنده: مطالعه موردی دیدگاه های هاف لافولیت

استدلال های شیب لغزنده از جمله ابزارهای پر کاربرد ارزیابی در اخلاق هستند. صورت بندی ساده ی این استدلال ها چنین است: 1) اگر فعل xرا مجاز بدانیم و اجازه انجام آن را بدهیم، آنگاه چنین تجویزی به تدریج به انجام فعل yخواهد انجامید. 2) فعل yاخلاقا فعلی نادرست است. 3) فعل xرا نباید مجاز دانسته و اجازه انجام آن را بدهیم (نتیجه). فیلسوفان اخلاق درباره ی ساختار دقیق، شکل های گوناگون و اعتبار این نوع استدلال ها سخن های بسیار گفته اند. یکی از فیلسوفان اخلاق در دوره ی معاصر که در این باب به پژوهش و اظهار نظر پرداخته، هاف لافولیت است. او معتقد است مولفه ی اصلی این استدلال ها که در مقدمه اول آن ها وجود دارد اما به آن تصریح نمی شود و یا از آن غفلت می شود «احتمال» وقوع تالی آن هاست، لذا باید قید «احتمال» در نتیجه ی این استدلال ها ذکر شود. ذکر نکردن «احتمال» در نتیجه ی استدلال، نوعی غفلت -و از نظر ما مغالطه- است، و از سوی دیگر ذکر کردن آن، قدرت اقناع کنندگی استدلال را از بین می برد. از نظر وی در صورتی که قید «احتمال»در استدلال ذکر شود، به طور قطع استدلال، استدلال شیب لغزنده خواهد بود، اما به جهت وجود قید احتمال، به لحاظ منطقی استدلالی نامعتبر است و اگر قید «ضرورت» ذکر شود، استدلال معتبر خواهد بود، اما دیگر استدلال شیب لغزنده نیست و «استدلال استقرایی صریح» یا «استدلال علی صریح» خواهد بود که به لحاظ منطقی هر دو معتبرند. نوشتار حاضر ضمن معرفی دیدگاه های هاف لافولیت در این خصوص، نقاط ضعف دیدگاه های وی را بیان کرده و از این موضع دفاع خواهد کرد که با رعایت شرایطی چند، این استدلال ها می توانند معتبر بوده و در مباحث اخلاقی به کار گرفته شوند.