ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ژنوتیپ های منتخب بومی و اصلاح شده برنج (Oryza sativa L.)

به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در ژنوتیپ های بومی و اصلاح شده برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در موسسه تحقیقات برنج کشور - رشت به اجرا گذاشته شد. ژنوتیپ های برنج مورد آزمایش شامل سه رقم بومی (هاشمی، سنگ جو و علی کاظمی) و سه لاین (831 و 841 و 416) بودند. با توجه به نتایج تجزیه همبستگی، همبستگی مثبت و معنی داری بین قطر متوسط میانگره سوم با مقاومت به شکستگی میانگره سوم (**961/ 0=r) و قطر متوسط میانگره چهارم با مقاومت به شکستگی میانگره چهارم (**902/ 0=r)، قطر متوسط میانگره سوم و چهارم با مقاومت فشاری بوته به ترتیب (**884/ 0=r) و (**853/ 0=r) وجود داشت. همچنین، همبستگی مثبت و معنی داری بین نسبت وزن تر به طول میانگره با مقاومت به شکستگی در میانگره سوم (**937/ 0=r) و مقاومت فشاری بوته (*752/ 0=r)، نسبت وزن تر به طول میانگره با مقاومت به شکستگی در میانگره چهارم (**825/ 0=r) و مقاومت فشاری بوته (**810/ 0=r) مشاهده شد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که تنها صفت قطر متوسط میانگره روی مقاومت فشاری بوته اثر معنی داری داشت که به تنهایی 88 درصد از تغییرات را توجیه کرد. در مرحله بعد صفت نسبت وزن تر به طول میانگره با ضریب تبیین 86/ 0 تنها صفت موثر در مقاومت به شکستگی میانگره بود که این نتایج با نتایج حاصل از ضرایب همبستگی مطابقت داشت. نتایج نشان داد که صفات قطر متوسط و نسبت وزن به طول میانگره های سوم و چهارم اهمیت زیادی در مقاومت به خوابیدگی برنج دارند و می توانند به عنوان شاخص هایی غیر مستقیم جهت انتخاب ژنوتیپ های با مقاومت بالا در مرحله گلدهی در نظر گرفته شوند.