بررسی توزیع مونازیت و عناصر نادر خاکی در آبرفت های مروست، یزد، ایران

تعداد 50 چاهک به روش دستی در منطقه ای در جنوب غرب مروست در آبرفت ها حفاری شده اند. مقدار مونازیت در این نمونه ها از 50 تا 525 گرم در تن به روش کانی سنگین به دست آمده است. تجزیه ی نمونه های متمرکز مونازیت و نمونه های آبرفت به روش ICP-MS و بهنجارسازی برخی از داده ها با مقدار عناصر در پوسته ی فوقانی و کندریت، نشان داد که مونازیت مروست از همه ی عناصر نادر خاکی به ویژه عناصر نادر خاکی سبک غنی شدگی دارد. سنگ مادر مونازیت شیل های سیاه تریاس بالایی است که به طور متناوب با ماسه سنگ های آهکی، آهک و گاه کنگلومرا قرار گرفته اند و گرهک های مونازیت به صورت پراکنده در شیل ها دیده شده اند. هوازدگی و فرسایش چنین سنگ هایی سبب آزاد شدن دانه های مقاوم تر مونازیت و تمرکز آن ها در رسوب های دشت جوان و رودخانه ای شده است. نقشه های هم عیار مونازیت در عمق های مختلف از عمق 1 تا 6، متری نشان داد که شدیدترین و گسترده ترین بیهنجاری ها در عمق یک متری است و با افزایش عمق شدت و گسترش بیهنجاری ها کاسته شده است، به طوری که عمیق ترین بیهنجاری، 5 متر ضخامت دارد. همچنین با یک مقایسه ی ساده بین حضور بیهنجاری و عمق سنگ کف (یا ضخامت آبرفت) استنباط شده است که حضور و عمق بیهنجاری ارتباط مستقیمی با ضخامت آبرفت و یا عمق سنگ کف دارد.