بررسی عناصر کمیاب و نادر خاکی در حوزه های زغالی ایران (بررسی در معدن زیر زمینی زغالسنگ کارمزد)

در این پژوهش انباشت غیرعادی عناصر کمیاب و نادر خاکی در زغال های جهان و ایران بررسی شده است. در این مقاله تعداد 4 نمونه زغال از معدن زغالسنگ زیر زمینی کارمزد تهیه شد و به روش ICP-MS برای بررسی توزیع عیار عناصر نادر خاکی و به روش SEM برای بررسی کانی شناسی، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد انباشت برخی عناصر کمیاب در حوزه های زغالی ایران به مراتب بیشتر از زغالسنگ های چین، آمریکا، اغلب زغالسنگ های جهان و میزان کلارک آن است. در منطقه ی کارمزد میانگین انباشت عناصر نادر و شاخص دورنمایی به ترتیب 21/378 گرم برتن و 48/0 به دست آمد. همچنین مقدار 35/16 نسبت عناصر نادر سبک به سنگین، بیانگر یک غنی شدگی در گروه عناصر نادر سبک است. خاستگاه انباشت این عناصر در حوزه ی زغالی کارمزد از نوع کلاستوژن و وابسته به سقوط و لیچ شدگی مواد پیروکلاستیک سرشار از عناصر نادر خاکی سبک است. در حال حاضر ذخایر معمول عناصر نادر در جهان در حال اتمام هستند، لذا می توان این فلزات گرانبها را در مراحل مختلف گسترش نهشته های زغالی (روباره برداری، معدن کاری زغال، احتراق زغال و پس از اتمام ذخیره ی زغال این معادن) بازیابی کرد.