فعالیت فصلی و زیست شناسی سرخرطومی ساقه خوار خارپنبه Lixus cardui به عنوان عامل مهار زیستی علف های هرز خارپنبه Onopordum spp. در منطقه ی ارومیه

علف های هرز خارپنبه Onopordum spp. گیاهان بومی حوضه ی مدیترانه و مناطق جنوب غربی و مرکزی آسیا هستند. این گیاهان دوساله بوده و فقط به وسیله ی بذر تکثیر می شوند. زیست شناسی سرخرطومی ساقه خوار خارپنه Lixus cardui روی گیاهانOnopordum acanthium وO. leptolepis در مزارع و چراگاه های اطراف ارومیه و در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. نتایج نشان داد که این سرخرطومی دارای یک نسل در سال بوده و به شکل حشره ی کامل درون ساقه های خشکیده گیاهان میزبان زمستان گذرانی می کند. سرخرطومی های زمستان گذران، در اوایل اردیبهشت ماه از درون ساقه های خشکیده ی گیاهان میزبان خارج شده و با استقرار روی بوته های نورسته ی خارپنبه از برگ و ساقه های نرم آن ها تغذیه و به طور متناوب جفت گیری می کنند. سپس حشرات کامل ماده، حفره هایی را در ساقه ایجادکرده و تخم های خود را به صورت انفرادی و یا در دسته های حداکثر پنج تایی درون آن ها قرار می دهند. سرخرطومی های ماده برای حفاظت تخم ها روی آن ها را با الیاف گیاهی تولید شده از جویدن ساقه، می پوشانند. هر سرخرطومی ماده در طول زندگی خود 63/3±35 تخم می گذارد. بعد از 6 تا 8 روز تخم ها تفریخ شده و لارو سن اول با حفر سوراخی به قسمت های درونی ساقه نفوذ و از بافت های آن تغذیه می کند. لاروهای کامل درون ساقه، حفره ی شفیرگی ایجاد کرده و سپس به شفیره تبدیل می شوند. بعد از 9 تا 13 روز حشرات کامل نسل جدید درون ساقه ها و در فصل تابستان به وجود می آیند. حشرات کامل نسل جدید در درون ساقه های خشکیده گیاه میزبان تا بهار سال بعد به صورت غیرفعال باقی مانده و در بهار سال بعد چرخه ی زندگی حشره دوباره آغاز می شود. مدت زمان لازم برای کامل شدن دوره ی رشدی این سرخرطومی از تخم تا حشره ی کامل در شرایط طبیعی 37 تا 48 روز طول می کشد.