آغاز متن در گفتمان ادبی

عنوان متن، آغاز و پایان آن، برای کشف رمز و راز زیبایی متن، راهبردی ومهم است. در این میان آغاز متن مهم ترین نقش را به عهده دارد، زیرا آغاز متن نشانه ای زبانی است که معانی متن از دل آن زاده می شود و بعد از عنوان، نخستین نقطه برخورد بین متن و خواننده است که خواننده را به ادامه خواندن متن وادار می گند یا از ادامه آن،بازمی دارد. این نوشته به دنبال کشف توانایی های آغاز متن در ایجاد متن ادبی است؛ آیا این آغاز، چنین توانایی را دارد یا تنها نشانه ای زبانی در میان دیگر نشانه های متن است؟ اگر از توانایی ایجاد متن ادبی برخوردار باشد، چگونه می تواند معانی متن ادبی را شکل دهد؟ فرض آن است که آغاز متن از چنین توانی برخوردار است و دیگر نشانه های متن چه ساختاری و چه دلالتی از آن نشات می گیرند. روش این نوشته در طرح پرسش اصلی و پاسخ آن بر اساس روش نشانه شناسی است که به پیوند بین نشانه های یک متن را به عنوان یک شبکه متکامل، تحلیل می کند. این نوشته با تعریف، انواع و کارکردها آغاز متن در شعر «غبار القوافل» محمود درویش، به شیوه توصیفی – تحلیلی وبا تجزیه و تحلیل آن معلوم روشن می نماید که آغاز این قصیده، به گونه چند وجهی، متن شعر را از دیدگاه ساختاری و دلالتی آفریده است؛ از لحاظ ساختاری واژگان آغازین متن گاه عینا و گاه مترادفاتش در لابه لای شعر به کار رفته و از لحاظ معنایی نیز هسته همه ی درونمایه های شعر را در آن نهاده است. ارتباط بین آغاز شعر و درون مایه های آن، گوناگون؛ عام و خاص، کدگذاری، جا به جایی و دیگر ارتباط های آشکاری است که متن را به آغاز آن پیوند می دهد.