ارزیابی وجود حق بر جدایی چاره ساز یا جبرانی به عنوان قاعده حقوق بین الملل عرفی

در زمینه مشروعیت جدایی یک جانبه در حقوق بین الملل، رویکرد نسبتا جدیدی از سوی برخی حقوق دانان بین المللی مطرح شده است که بر اساس آن، در شرایط و اوضاع واحوال خاصی، بخشی از مردم درون سرزمین یک دولت، از حق بر جدایی چاره ساز یا جبرانی برخوردار می شوند و حقوق بین الملل در چنین شرایطی از تمامیت ارضی دولت ها حمایت نمی کند. مبنا و شالوده این استدلال، تفسیری است که عده ای از حقوق دانان بین المللی از مفهوم مخالف «قید تحفظ» مندرج در قطعنامه 2625 مجمع عمومی ملل متحد و اعلامیه و برنامه اقدام وین1993 ارائه می دهند. جایگاه حق بر جدایی چاره ساز را می توان در عرف بین المللی به عنوان یکی از منابع مهم حقوق بین الملل، بررسی و مطالعه کرد. با توجه به حمایت های قابل توجه از حق بر جدایی چاره ساز در دکترین، این مقاله کوشیده است تا مشخص نماید که آیا در حقوق بین الملل معاصر، حق مذکور به جایگاه قاعده حقوق بین الملل عرفی نیز ارتقا یافته است یا خیر.