همدماهای جذب سطحی بور در خاک در مقادیر مختلف نسبت جذب سدیم

بور (B) یکی از عناصر کم مصرف لازم جهت رشد گیاهان است که قابلیت استفاده آن توسط بسیاری از عوامل خاک تحت تاثیر قرار می گیرد. فرآیندهای جذب و واجذب نقش تعیین کننده ای بر حلالیت بور در محلول خاک و در نتیجه در دسترس بودن آن برای گیاهان ایفا می کنند.به منظور ارزیابی اثر نسبت جذب سدیم (SAR) در قابلیت دسترسی بور، جذب بور در یک نمونه خاک آهکی با هدایت الکتریکی پایین مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین همدما های جذب سطحی بور (مقدار بور جذب شده به عنوان تابعی از غلظت بور محلول تعادلی)، آزمایش های جذب این عنصر در خاک به صورت پیمانه ای بررسی شد. برای اندازه گیری مقدار جذب بور، پنج گرم خاک در لوله های 50 میلی لیتری پلی پروپیلنی منتقل شد و به هریک از تیوپ های آزمایشی 20 میلی لیتر محلول (حاوی مقادیر 0، 2، 5، 8، 10، 15و 20 میلی گرم در لیتر بور) در قدرت یونی ثابت 12/0 مولار (تهیه شده از نمک های NaCl، CaCl2.2H2O و MgCl2.6H2O با نسبت معین) در پنج سطح SAR (2، 5، 10، 15 و 20) اضافه گردید. در نهایت مقدار بور جذب سطحی شده، به روش Azomethine-H با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر (در طول موج 420 نانومتر) تعیین شد. همدماهای لانگمویر، فروندلیچ و شکل خطی معادله فروندلیچ به خوبی بر داده های جذب بور بر اساس ضریب تشخیص (R2) و خطای معیار تخمین (SEE) برازش نشان داد، هرچند معادله لانگمویر با داده های بدست آمده برازش بهتری داشت. در نسبت های جذب سدیم مختلف، خاک رفتار متفاوتی در جذب بور به نمایش گذاشت. اثر SAR در جذب بور در غلظت های بالا بیشتر و به جز در 20=SAR که کمترین مقدار جذب بور دیده شد، افزایش SAR از 2 به 15موجب افزایش جذب سطحی بور در خاک شد بطوری که در 15=SAR بیشترین مقدار جذب دیده شد. اثر نسبت جذب سدیم بر جذب سطحی بور احتمالا ناشی از تفکیک اسید بوریک به آنیون بورات و تغییر ضخامت لایه دوگانه پخشده باشد.