بررسی اثرات کم آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد چند توده بومی کنجد در شرایط کرمان

کمبود رطوبت خاک از مهم ترین تنش های محیطی است که رشد و عملکرد گیاهان زراعی را محدود می کند. این آزمایش به منظور بررسی اثرات تنش کم آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد در منطقه ی کرمان به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 اجرا گردید. سطوح آبیاری به عنوان عامل اصلی (آبیاری معمول تا پایان دوره ی رشد، آبیاری تا مرحله 50 درصد گلدهی و قطع آبیاری پس از آن و آبیاری تا ظهور 50 درصد کپسول ها و قطع آبیاری پس از آن) و توده های مختلف کنجد به عنوان عامل فرعی (جیرفت، شیراز، اردستان، دزفول، شهربابک، گرگان، سیرجان، مرکزی، بیرجند و ارزوئیه) انتخاب شدند. در این آزمایش ارتفاع بوته، میانگین طول کپسول، تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته، وزن دانه در هر بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اندازه گیری شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که سطوح مختلف آبیاری تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشت. به طوری که بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمول (508/7 کیلوگرم در هکتار) و کمترین آن در شرایط قطع آبیاری پس از ظهور 50 درصد گل ها (221/3 کیلوگرم در هکتار) بود. تاثیر توده های مورد آزمایش بر کلیه صفات به جز تعداد دانه در بوته معنی دار بود. بیشترین میزان عملکرد مربوط به توده مرکزی (586/8 کیلوگرم در هکتار) و کمترین آن مربوط به توده جیرفت (128/3 کیلوگرم در هکتار) بود. همچنین تاثیر متقابل سطوح آبیاری و توده ها بر روی کلیه صفات غیر از میانگین طول کپسول معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه از توده ی بومی مرکزی (845/2 کیلوگرم در هکتار) و در شرایط معمول آبیاری و کمترین میزان عملکرد از توده ی بومی جیرفت (104/8 کیلوگرم در هکتار) و در شرایط قطع آبیاری پس از ظهور گلها بدست آمد. به نظر می رسد با توجه به مشکل کم آبی در منطقه توده بومی مرکزی مناسب کشت در شرایط آب و هوایی کرمان باشد.