پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران: تحلیل محتوا

هدف و تحلیل محتوای مجلات علمی شیوه مناسبی برای آگاهی از سیر تکاملی راهبردهای پژوهش و ابزار گردآوری داده ها به کار رفته در پژوهش های حوزه های علمی مختلف است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل مقالات فارسی منتشر شده در حوزه ی علم اطلاعات و دانش شناسی کشور از نظر روش پژوهش و ابزار گردآوری داده ها انجام شده است.
این پژوهش به روش تحلیل محتوا انجام شده است. روش گردآوری داده ها سیاهه ی وارسی و مشاهده ی اسنادی بوده است. جامعه ی پژوهش شامل 942 مقاله ی فارسی منتشر شده در مجلات علمی-پژوهشی و علمی – ترویجی حوزه ی علم اطلاعات و دانش شناسی در بازه زمانی 1388-1384 است. داده ها پس از ورود به نرم افزار SPSS با استفاده از آمارهای توصیفی و آزمون Chi-square مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
مطالعه ی مقالات منتشر شده نشان داد که روش های پژوهش «سندی» (71/42 درصد) و «پیمایشی» (63/37 درصد) پر استفاده ترین روش های پژوهش به کار رفته توسط پژوهشگران حوزه ی علم اطلاعات و دانش شناسی است. مشاهده اسنادی (44/50 درصد) و پرسشنامه (63/25 درصد) رایج ترین ابزار گردآوری داده ها در میان پژوهشگران این حوزه بوده اند. هم چنین، نتایج آزمون Chi-square نشان داد که میان مجلات علمی-پژوهشی و علم ترویجی از نظر روش های پژوهش و ابزار گردآوری داده ها به کار رفته در آن ها تفاوت معناداری وجود دارد.
مطالعه ی مقالات منتشر شده حاکی از پراکندگی نامتوازن روش های پژوهش و ابزار گردآوری داده ها به کار رفته در حوزه ی علم اطلاعات و دانش شناسی کشور است.