تعیین رویشگاه بالقوه گونه Zygophyllum eurypterum با استفاده از روش تحلیل عاملی بوم شناختی (ENFA) در مراتع شمال شرق سمنان

گونه قیچ (Zygophyllum eurypterum Boiss. & Buhse) از گیاهانی است که اهمیت فراوانی در حفاظت از خاک در مناطق خشک، جلوگیری از فرسایش بادی، و تولید علوفه دام ها دارد. هدف از این پژوهش تعیین رویشگاه بالقوه این گونه در مراتع شمال شرق سمنان با استفاده از روش ENFA[1] است. برای نمونه برداری از پوشش گیاهی در هر تیپ رویشی از روش تصادفی- سیستماتیک در طول 3 ترانسکت 750 متری استفاده شد. در طول هر ترانسکت 15 پلات، با ابعادی که به روش حداقل سطح تعیین شد، به فاصله 50 متر قرار داده شد. مختصات جغرافیایی مناطقی که گونه قیچ در آن وجود داشت با GPS ثبت شد. پس از مطالعات صحرایی، نقشه پوشش گیاهی منطقه تهیه شد. نمونه های خاک در ابتدا و انتهای هر ترانسکت از عمق 0 20 و 20 80 سانتی متر برداشت شد. خصوصیات خاک شامل بافت، درصد سنگریزه، آهک، رطوبت قابل دسترس، گچ، اسیدیته، و هدایت الکتریکی و همچنین عوامل فیزیوگرافی (شیب و ارتفاع) در این مطالعه اندازه گیری شد. با واردکردن لایه های اطلاعاتی (شامل نقشه نقاط حضور گونه قیچ، نقشه های عوامل خاک، و فیزیوگرافی) در مدل مناسب و با اعمال تجزیه های آماری مورد نیاز در مدل ENFA، نقشه رویشگاه های بالقوه این گونه ایجاد شد. نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد که 25200 هکتار، معادل 34 درصد از کل منطقه، رویشگاه بالقوه Z. eurypterum به شمار می رود. برای بررسی صحت این مدل از نمایه Boyce استفاده شد. میزان صحت مدل در این آزمون 2/87 درصد تعیین شد. نتایج روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی نشان داد که دو عامل اسیدیته و آهک در حضور این گونه تاثیرگذارتر از سایر عوامل اند. میزان تطابق نقشه تهیه شده با نقشه واقعی پوشش گیاهی نیز با استفاده از ضریب کاپا محاسبه شد که نشان دهنده تطابق خوبی بود (ضریب کاپای 62/0).