استصلاح و پویایی فقه

بی گمان احکام و مقرراتی که در آیین اسلام تشریح شده بر مصالح و مفاسدی تکیه دارد و در پی برآوردن اهدافی است.اما آیا می توان با الهام از این رویکرد و روش شارع دست به کار استنباط احکام نوینی بر پایه مصلحت شد؟آنچه در فقه عامه و برجسته تر از همه در فقه مالکی در زیر عنوان مسلک استصلاح یا مصلحت مرسله مطرح شده، در حقیقت پاسخی به این پرسش است.
جستاری که فراروی دارید به فرآیند عقلی استنباط احکام فقهی بر پایه مصلحت می پردازد.نگارنده پس از مقدمه بحث، به تعریف اسصلاح، دسته بندی هایی که از آن انجام پذیرفته است، تبیین قلمرو استصلاح، دیدگاه های مختلف در این زمینه و ادله ای که در این عرصهدر نفی و اثبات مطرح شدهاست می پردازد.سپس از تبدل مصلحت و تغییر احکام سخن به میان می آورد و آن گاه موضوع شیعه را در این خصوص برمی رسد.
نگارنده در جستار حاضر این فرض را گزیده تر می داند که پاس داشت پویایی فقه و پاسخگو بودن آن در برابر دیگرگونی های زندگی و نیازهای آن در گرو اعمال مصلحت است.