بازتاب کلام امام علی (ع) در آثار ابوحیان توحیدی

کلام گهربار امام علی (ع) و مضامین حکمی و اخلاقی نهج البلاغه، همواره در طول زمان، منبعی غنی از علم و حکمت بوده و شاعران و نویسندگان عرب و غیر عرب با بهره مندی از اندیشه آن حضرت، کلام خود را مزین ساخته اند، به نحوی که تاثیرپذیری شاعران و نویسندگان نام آور ایرانی و عرب چون مولوی، سعدی، ابن مقفع، ابو العتاهیه، محمود وراق و... از کلام آن حضرت اثبات شده است. در این میان، تاثیر آموزه های نهج البلاغه بر دو کتاب «الإمتاع و الموانسه» و «البصائر و الذخائر» از ابوحیان توحیدی قابل تامل است به گونه ای که ابوحیان، با ذکر حکمت ها و سخنان امام (ع) و بهره مندی از محتوای کلام و عبارات نهج البلاغه، نشان می دهد که از آبشخور زلال حضرتش بهره ها برده است؛ آن چنان که جرعه نوشی از کلام امام (ع) و وام گیری وی از مضامین نهج البلاغه، امری مسلم و بدیهی می نماید. ارائه این شواهد در آثار یک ادیب اهل سنت، نشان از اقرار و اعتراف به صحت اسناد نهج البلاغه است. به علاوه ابوحیان، در این دو اثر، سخنانی حکیمانه از علی (ع) نقل کرده که در نهج البلاغه وجود ندارد، این خود از یک سو نشانه عمق و نفوذ سخنان علی (ع) در ادب عربی است و از دیگر سو، نشان گر این واقعیت است که سخنان فصیح و بلیغ و حکیمانه حضرت، منحصر در نهج البلاغه نیست.