ارزیابی تاثیر تغییر عامل های آب و هوایی بر عملکرد گندم، جو و سیب زمینی در استان همدان

بررسی تاثیر تغییر عامل های آب و هوایی بر عملکرد گیاهان زراعی، امکان درک بهتری از این اثرگذاری ها را بر محصولات کشاورزی فراهم می سازد. در این تحقیق، همبستگی میان دمای محیط و بارندگی با عملکرد گندمTriticum aestivum L)، جو Hordeum vulgare L) و سیب زمینی Solanum tuberosum L) در شرایط کشت آبی آنها در استان همدان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور آمار مربوط به عملکرد و تاریخ های کاشت و برداشت هر سه محصول و همچنین اطلاعات هواشناسی شامل بارندگی و دما های کمینه، بیشینه و میانگین روزانه از سازمان های جهاد کشاورزی، علوم و تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و هواشناسی استان همدان برای دوره زمانی20 ساله 1370 الی 1389 گرد آوری شد. سپس به منظور بررسی رابطه بین عملکرد گندم، جو و سیب زمینی با متغیرهای آب و هوایی در طول دوره یاد شده از ضریب همبستگی و رگرسیون خطی ساده استفاده شد. بنابر نتایج این تحقیق، همبستگی ها در مقیاس زمانی دوره رشد گیاهان زراعی در مناطق مختلف در منطقه مورد بررسی متفاوت بودند. در شهرستان های رزن و بهار همبستگی میان دمای محیط و بارندگی دوره رشد با عملکرد محصولات زراعی موردنظر معنی دار نبود، در حالی که در دیگر مناطق مورد بررسی همبستگی معنی داری میان عملکرد محصولات زراعی با دمای کمینه، میانگین و بارندگی دوره رشد وجود داشت. در شهرستان کبودرآهنگ عملکرد گندم و جو و در شهرستان ملایر عملکرد گندم همبستگی منفی با دمای بیشینه در طی دوره رشد داشت و عملکرد این محصولات در این شهرستان ها با افزایش دمای بیشینه روند کاهشی داشته است. در همه ی مناطق مورد بررسی، همبستگی معنی داری میان عملکرد سیب زمینی و بارندگی دوره رشد وجود نداشت، هرچند که همبستگی معنی دار و مثبتی میان عملکرد جو با بارندگی در شهرستان های همدان، نهاوند، و تویسرکان و عملکرد گندم با بارندگی در شهرستان های ملایر، نهاوند و تویسرکان وجود داشت. نتایج همبستگی های میان عملکرد محصولات زراعی و عاملهای آب و هوایی در مقیاس ماهانه، بیانگر همبستگی بالا و معنی دار (مثبت یا منفی) دماهای اسفند ماه و بارندگی فروردین ماه با عملکرد گیاهان زراعی در هر یک از شهرستان های یاد شده در استان همدان بوده است.