وقوع بیماری پاخوره گندم ناشی از قارچ var. tritici Gaeumannomyces graminis در استان زنجان و ارزیابی اثر بازدارندگی باکتری های ریشه گندم روی قارچ عامل بیماری

پوسیدگی ریشه و طوقه یا پاخوره گندم که عامل آن قارچ (Ggt (Gaeumannomyces graminis var. tritici است، یکی از بیماری های مهم گندمبه شمار می آید. در ایران این بیماری تاکنون از برخی مناطق مانند استان های مرکزی و گلستان گزارش شده است. طی چند سال اخیر علائم مشکوک به بیماری در برخی مزارع گندم استان زنجان مشاهده شده که با توجه به اهمیت کشت گندم در این استان بررسی دقیق بیماری الزامی بود. هدف اصلی این تحقیق شناسایی قارچ عامل بیماری پاخوره گندم و بررسی تاثیر باکتری های ریشه گندم علیه قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای بود. بدین منظور از خاک اطراف بوته های آلوده به پاخوره گندم و همچنین از ریشه و ساقه های آلوده در 25 مزرعه گندم استان نمونه برداری صورت گرفت. از نمونه هاقارچ Ggt جداسازی شد. علاوه برشناسائی آن بر اساس کلید های معتبر، بیماریزائی آنها روی گندم اثبات گردید و به این ترتیب این بیمارگر برای اولین بار از استان گزارش گردید. همچنین حدود 420 جدایه باکتری از خاک و نمونه ها جداسازی شد. این رایزوباکترها براساس شکل پرگنه و مناطق نمونه برداری شده گروه بندی شدند. در ادامه 140 جدای هانتخاب و طبق روش های معمول آزمایشگاهی توانایی آنها جهت بازدارندگی از رشد قارچ Ggt با تولید آنتی بیوتیک، سیدرفور و یا مواد فرار بررسی شد. سپس آزمون های بیوشیمیایی لازم برای شناسائی 34 جدایه با قدرت آنتاگونیستی قوی انجام شد. نتایج نشان داد که باکتری های آنتاگونیست قوی عمدتا متعلق به جنسهای Pseudomonas، Bacillusو Erwinia بودند. به منظور مطالعه گلخانه ای تاثیر جدایه های نماینده این سه جنس روی شدت بیماری پاخوره گندم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون گلخانه ای مشخص نمود که تیمار بذر با باکتری های نماینده اثر قابل توجهی در کاهش شدت بیماری پاخوره گندم و افزایش شاخص های رشدی گندم در مقایسه با شاهد آلوده داشتند.