اثر متیل جاسمونات بر تولید تاکسول در کشت درون شیشه ای گیاه فندق (Corylus avellana L.)

فندق Corylus avellana یکی از گونه های متعلق به جنس Corylus است. قسمت های مختلف این گیاه حاوی انواع مهمی از متابولیت های دارویی با اثرات ضد سرطانی و ضد میکروبی بسیار ارزشمند می باشد.

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی توانایی تولید تاکسول و همچنین بهینه سازی کالزایی و باززایی فندق از ریزنمونه های کوتیلدونی بذر انجام شد.

قطعات کوتیلدون برای القای کالوس در محیط کشت موراشیگ و اسکوک (MS)حاوی هورمون های 2 و 4- دی کلرو فنوکسی استیک اسید (2، 4 – D) در غلظت های 0، 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر. به تنهایی و یا در ترکیب با غلظت های 0، 5/0 و 1 میلی گرم در لیترهورمون بنزیل آدنین (BA) کشت شدند. به منظور باززایی کالوس های به دست آمده در همان محیط کالزایی واکشت و یا به محیط MS حاوی هورمون BAدر غلظت های 0، 25/0، 5/0، 1، 2 و 3 میلی گرم در لیتر منتقل شدند. همچنین به منظور ارزیابی توان تولید متابولیت تاکسول در محیط های کشت کالوس از الیسیتور متیل جاسمونات در غلظت های 0، 10، 40، 70، 100، 130 و 160 میکرو مولار استفاده شد.

در همه تیمارهای هورمونی کالوس تشکیل شد. در تیمار هورمونی حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر 2. 4 - D باززایی مشاهده شد. در تیمارهای باززایی بیشترین تعداد ساقه چه در غلظت 1 BAمیلی گرم در لیتر باززا شد. بیشترین و کمترین میزان تولید تاکسول به ترتیب در تیمار حاوی 130 میکرو مولار متیل جاسمونات (mg/KgDW7/16) و تیمار شاهد (mg/KgDW 3/4) مشاهده شد. ساقه های باززا شده در محیط کشت MSحاوی 2 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید (NAA) هورمون در ترکیب با 5/0 میلی گرم در لیتر BA ریشه دار شدند. پس از ریشه زایی گیاهچه هایی که به خوبی رشد کرده بودند به منظور سازگاری در مخلوط پرلیت، پیت موس و کوکوپیت به نسبت 1:2:1 کشت، در محفظه ای درپوش دار که دارای رطوبت 90 درصد بود، قرار داده شد. پس از 4 هفته گیاهان سازگار شده از محفظه خارج شده و به گلخانه انتقال یافتند.

از نتایج این تحقیق می توان در بهینه سازی تولید متابولیت تاکسول در شرایط کشت درون شیشه ای بویژه کشت سوسپانسیون سلولی و همچنین باززایی کالوس های تراریخت فندق استفاده نمود.