ملاصدرا و معناشناسی

صدرا در جایی اشاره می کند که آنچه عارفان بدان «اسم» می گویند، نزد فیلسوفان «مشتق» نامیده می شود؛ اما در مواضع دیگر، خود او از واژه اسم بهره می برد و حتی تقسیم بندی ظریفی میان اسم، صفت و ذات معرفی می کند. در باب معنای اسم، او در موضعی به صراحت اعلام می کند که اسم ها به ازای معانی کلی عقلی هستند و نه به ازای هویات عینی؛ و حتی برای نام ها در عالم اسماء، به موازات اشیاء، قائل به جنس و فصل می گردد. اما در موضع دیگری بیان می کند که این طور نیست که تنها ماهیت های کلی دارای نام باشند، بلکه اشخاص و معقولات ثانی هم می توانند موضوع له نام باشند.
گویی برداشت صدرا از معنا گاهی بسیار مضیق و گاهی موسع بوده است. این وسعت نظر هنگامی که او درباره نام های بی مسما و مسماهای بدون نام سخن می گوید، بیش تر به چشم می آید؛ و هنگام بحث از امکان و چگونگی نامیدن خداوند، به اوج می رسد. در اسفار، نام خداوند را نامی برای همه اشیاء و مسمای نام خداوند را مسمایی برای همه نام ها می شمرد. چنین قبض و بسطی در اشاره های صدرا به معنا، تلاش نویسندگانی چون سجاد رضوی را در تطبیق نظر صدرا بر [گوشه هایی از] نظریات معناشناسی معاصر، نامطلوب می سازد. در واقع با توجه به بنیادهای به کلی دیگرگون فلسفه اصالت وجود، ظهور هرگونه شباهت ظاهری میان معناشناسی معاصر و معناشناسی صدرایی را باید به دیده تردید نگریست.