بررسی کاربرد سیاق در تفسیر الکاشف علامه محمد جواد مغنیه

سیاق، یکی از قرائن مهم پیوسته کلام، دارای حجیت عقلایی و مورد عنایت امامان معصوم است و همواره در بحث های تفسیری مورد توجه مفسران و دانشمندان علوم قرآنی قرار گرفته است. مقاله حاضر با روش توصیفی_ تحلیلی، ضمن بررسی اجمالی مفهوم سیاق، شرایط تحقق آن و انواع آن؛ کاربرد سیاق در تفسیر الکاشف علامه محمد جواد مغنیه را مورد پژوهش قرار داده است. روش مولف تفسیر الکاشف در بحث سیاق، نشانه اعتقاد ایشان به سیاق کلمات، جملات و آیات می باشد، ولی ظاهرا به سیاق سوره ها معتقد نبوده؛ و در هیچ جای تفسیرش به آن نپرداخته است. همچنین همانند برخی از مفسران به فراگیر بودن سیاق به عنوان یک قاعده کلی معتقد نمی باشد و حتی در مواردی معنای مستفاد از سیاق را تاویل می برد. نیز ایشان در تفسیر برخی از آیات اگرچه معنای خاص سیاقی را می پذیرد، ولی آن را مخصص معنا نمی داند و قائل به عمومیت آیه است و در مجموع روشن گردید که قاعده سیاق در تفسیر الکاشف کاربردهای فراوانی دارد که عبارت اند از: به دست آوردن معنای واژگان، تعیین معنا و مقصود آیه، تعیین سبب نزول آیه، تعیین مخاطبان خطاب، ارزیابی اقوال مفسران،تعیین مرجع ضمیر و کشف محذوفات.