پیوند آیه ها و آرایه ها در مرصاد العباد

مرصاد العباد یکی از آثار با شکوه نثر فارسی در قرن هفتم است. دوره ای که ادب فارسی از حیث تاثیر پذیری از قرآن و حدیث و ادب عربی در اوج است. نویسنده کتاب، توانسته است با استفاده هنرمندانه از آیات قرآن و احادیث نبوی و بر اساس سه مرحله شریعت، طریقت و حقیقت، مسیر سیر و سلوک عرفانی را ترسیم کند. در این مقاله تاثیر کلام وحی بر مرصاد العباد بررسی شده است. این جستار نشان می دهد که نجم الدین رازی ضمن حفظ سنت مشایخ تصوف در استفاده از قرآن و حدیث، در به کار گیری آیات وحی در ساختار تالیفی مرصاد العباد ودر محتوای آن نوآوری داشته است. حوزه استفاده او از کلمات و متن آیات از یک واژه تا یک بند است. در قسمت برون متنی یا ساختار تالیفی، نویسنده در نحوه انتخاب نام فصل ها و باب ها و نامگذاری آنها از کلمات آیات و متن آیات بهره برده است. هم چنین در قسمت درون متنی و محتوا، نجم رازی با مقاصد مختلفی مانند استناد، استشهاد، تاویل و تفسیر، هم از متن آیات و هم از ترجمه آنها استفاده کرده و دست به ترکیب سازی و تصویر سازی زده و انواع آرایه های بلاغی را آفریده است. این ترکیب ها و تصویر ها بیشتر از نوع اضافه تشبیهی است که یک رکن آن کلمه قرآنی یا ترجمه آن است.