آلودگی ریکتزیایی و بارتونلایی در کک انسان (Pulex Irritans)

کک انسان (Pulex irritans) یکی از مهم ترین انگل های خارجی انسان است که با گزش وخونخواری از انسان و حیوانات باعث بروز حساسیت جلدی و انتقال عوامل بیماری زای مختلف می شود. تدوین برنامه های کنترل این ناقل مستلزم درک نرخ آلودگی به عوامل بیماریزا در جمعیت های مختلف آن می باشد. بدین منظور آلودگی بارتونلایی و ریکتزیایی پولکس ایریتانس در مناطق مختلف استان زنجان مورد بررسی قرار گرفت.
طی شهریور 1391 لغایت آبان 1393 نمونه های کک با استفاده از طعمه انسانی و آسپیراتور برقی از اماکن حیوانی شهرستان های خدابنده و ماهنشان جمع آوری شدند. پس از استخراج DNA پولکس ایریتانس، بخشی از ژن gltA (جهت شناسایی ریکتزیاها) و ناحیه ITS (برای شناساسایی بارتونلاها)، در حضور پرایمرهای اختصاصی به روش PCR تکثیر و تعدادی از محصولات پس از خالص سازی، تعیین توالی شدند.
در این مطالعه 1136 نمونه کک صید شد، که 1079 مورد (98/94 درصد) کک انسان، 36 مورد (16/3 درصد) کک سگ (Ctenocephalides canis) و 21 مورد (84/1 درصد) (Ctenocephalides felis) بود. از 182 مورد کک انسان بررسی شده، 6/4 درصد نمونه ها آلودگی ریکتزیایی داشتند و باکتری باتونلا در آن ها دیده نشد.
بالا بودن وفور نسبی پولکس ایریتانس و وجود آلودگی ریکتزیایی این کک در مناطق موردبررسی، ضرورت تدوین و بازنگری برنامه های کنترل این ناقل را در منطقه می طلبد. هرچند که آلودگی بارتونلایی در نمونه های مورد مطالعه دیده نشد، ولی بررسی های جامع تر می تواند این نکته را به طور دقیق مشخص کند.