بررسی اثر مقیاس بر حساسیت سنجه های سیمای سرزمین

توسعه سنجه های سیمای سرزمین در اواخر دهه 1980 و پیشرفت های فنون سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی توانستند بعد جدیدی در مطالعات اکولوژی سیمای سرزمین به خصوص در زمینه ارتباط بین الگوهای مکانی و فرایندهای اکولوژیکی به وجود آورد. با این حال وابستگی برخی سنجه های سیمای سرزمین به عامل مقیاس و قدرت تفکیک های مختلف سامانه های سنجش از دور سبب شد توجه ویژه ای به انتخاب مقیاس مناسب در مطالعات اکولوژی سیمای سرزمین و در نتیجه تفسیر درست فرایندهای اکولوژیکی به وجود بیاید. پژوهش حاضر نیز در این راستا به بررسی اثر مقیاس بر روند تغییر مجموعه ای از سنجه های سیمای سرزمین پرداخته است. از این رو با پردازش تصویر ماهواره لندست در شهر اصفهان و پیرامون آن (به مساحت 480 هزار هکتار) به بررسی اثر مقیاس در دو بخش گستره مکانی و اندازه سلول بر روند تغییر برخی سنجه های سیمای سرزمین در طبقه پوشش سبز پرداخته شد. بدین منظور اندازه سلول از 30 متر به 60، 120، 240 و 480 متر و گستره مکانی از 300 هکتار به مقادیر 600، 1200، 2400 و 4800 هکتار افزایش یافت تا حساسیت مقادیر سنجه های تعداد لکه (NP)، تراکم لکه (PD)، شاخص شکل سیمای سرزمین (LSI)، متوسط اندازه لکه (MPS)، تراکم حاشیه (ED)، میانگین فاصله اقلیدسی نزدیک ترین همسایه (MNN)، شاخص متوسط لکه (MSI) و شاخص کل هسته مرکزی (TCAI) نسبت به مقیاس بررسی شود. نتایج حاصل از پژوهش نشان از حساسیت بیشتر این سنجه ها (غیر از سنجه TCAI) نسبت به عامل مقیاس است. انجام مطالعات از این دست و توجه به مبحث مقیاس به منزله یکی از مباحث مهم اکولوژیکی نقش مهمی در شناسایی آثار و فرایندهای اکولوژیکی، پیش بینی عملکردهای اکولوژیکی (مدل سازی سرزمین) و کاهش عدم قطعیت حاصل در مطالعات اکولوژی سیمای سرزمین خواهد داشت.