مفردات دارویی موثر در درمان بی خوابی در طب سنتی ایرانی

بی خوابی یکی از شایع ترین اختلالات خواب است که می تواند بر روی خلق، هوشیاری، حافظه، امنیت و عملکرد روزانه فرد تاثیر بگذارد. در حال حاضر متداول ترین داروها در درمان بی خوابی گروه بنزودیازپین ها می باشند که شیوع عوارض جانبی در این گروه مانند اختلالات شناختی، وابستگی به دارو و برگشت علائم بیماری پس از قطع مصرف دارو استفاده از این داروها را محدود می کند، این امر لزوم بکارگیری درمان های کارآمد تر را ضروری می سازد. در طب سنتی ایران نیز به مقوله بی خوابی و درمان های آن به طور گسترده ای پرداخته شده است. در این مطالعه مفردات موثر بر بی خوابی در منابع طب سنتی مورد بررسی قرار گرفته است.
این تحقیق، یک مطالعه کتابخانه ای و بررسی متون می باشد. در این مطالعه مفردات دارویی موثر در درمان بی خوابی، در 6 کتاب مرجع داروشناسی طب سنتی شامل «الابنیه عن حقایق الادویه»، «القانون فی الطب»، «ریاض الادویه»، «تذکره داوود انطاکی»، «تحفه حکیم مومن» و «مخزن الادویه» جستجو شد. این مطالعه در چند مرحله (یافتن واژگان کلیدی، جستجو در منابع، تهیه لیست واحد، یافتن مترادفات، دسته بندی، جمع بندی و امتیازدهی، مرتب سازی بر حسب امتیاز کسب شده) انجام شد.
28 مفرده دارویی مطرح در درمان بی خوابی یافت شد که 25 مفرده منشا گیاهی و 3 مفرده منشا حیوانی دارند. این مفردات به ترتیب امتیاز کسب شده، در جدولی مرتب شدند، بیشترین امتیاز کسب شده مربوط به کاهو، بنفشه و کدو بود که اثرات خواب آوری یا آرام بخشی این گیاهان در مطالعات حیوانی یا انسانی به اثبات رسیده است.
لیست مفردات دارویی حاصل شده در این مطالعه، می تواند زمینه ساز انجام مطالعات بالینی آینده برای ساخت داروهای جدید و موثر در درمان بی خوابی باشد.