تجزیه ژنتیکی صفات مورفولوژیک مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه برنج در نسل های F2 حاصل از تلاقی های دای آلل

به منظور تجزیه ژنتیکی صفات مورفولوژیک مرتبط با عملکرد دانه در برنج، شش رقم، حسنی، شاه پسند، کادوس، واندانا، هاشمی و IR36 به همراه نسل های F2 حاصل از تلاقی های کامل دای آلل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در سال 1391 کاشته و صفات مختلف مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد در آن ها اندازه گیری شد. تجزیه واریانس داده ها اختلاف معنی داری را در بین ژنوتیپ ها در سطح احتمال یک درصد برای کلیه صفات مربوطه نشان داد. تجزیه ژنتیکی به روش هیمن نشان داد که به غیر از صفات تعداد خوشه در بوته، طول برگ پرچم و وزن هزار دانه، سایر صفات تحت کنترل اثر غالبیت ناقص ژن ها قرار داشتند و وراثت پذیری خصوصی نسبتا بالا برای آن ها مبین سهم بیشتر اثر افزایشی ژن ها در کنترل آن ها بود. در مقابل، صفات تعداد خوشه در بوته، طول برگ پرچم و وزن هزار دانه توسط اثر فوق غالبیت ژن ها کنترل شدند و وراثت پذیری خصوصی پایین آن ها نیز نشان دهنده نقش اثر غیرافزایشی ژن ها در کنترل آن ها بود. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع قابل ملاحظه و قابل انتقال به نتاج برای بیشتر صفات مرتبط با عملکرد دانه، در جمعیت مورد نظر وجود دارد و از این رو با انتخاب ژنوتیپ های برتر و افزایش ژن های با اثر افزایشی در طی نسل های مختلف می توان عملکرد دانه و صفات وابسته به آن را تا حدود زیادی در جمعیت مورد مطالعه اصلاح کرد.