جایگاه مصلحت در حکومت اسلامی با تاکید بر اندیشه فقهی سیاسی امام خمینی (ره)
نویسنده:
چکیده:
بحث مصلحت در فقه سیاسی شیعه، پس از تحقق عینی حکومت اسلامی در ایران و طرح عالمانه مباحث حکومتی از سوی امام خمینی1 تحت عنوان ولایت فقیه بیش از گذشته اهمیت یافته است. هدف از نوشتار حاضر تبیین جایگاه مصلحت در اندیشه فقهی سیاسی امام خمینی به عنوان راهکاری در خصوص رفع تزاحم احکام است. ازاین رو، سوال اصلی این است که آیا در اندیشه فقهی سیاسی امام خمینی1 حاکم اسلامی در عصر غیبت می تواند با توجه به عنصر مصلحت، به صدور قوانین در اداره امور جامعه بپردازد؟
قانون در اسلام به معنای احکام شرع و مجموعه قواعد و مقرراتی است که از سوی رهبر مشروع جامعه برای اداره جامعه با توجه به احکام کلی الهی بر پایه مصلحت آن جامعه وضع می گردد. مصلحت اندیشی در اندیشه سیاسی اسلام در چارچوب موازین شرعی صورت می گیرد. امری که مصلحت و حکومت را در اندیشه سیاسی اسلام به هم پیوند می زند، جایگاه مصلحت از حیث سندیت نیست، بلکه جایگاه مصلحت از حیث امتثال امری است که به طور عمده خود را در قالب دو بحث تزاحم در اصول فقه و حکم حکومتی در فقه نشان می دهد. نتیجه آنکه از نظر امام خمینی1 در عصر غیبت، ولی فقیه می تواند در صورت ضرورت و مصلحت، حکم اولی یا ثانوی را متوقف سازد و پس از رفع بحران، دوباره آنها را حاکم گرداند و این مصلحت-اندیشی فقط در حوزه احکام حکومتی تحقق پذیر است. مصلحت از دیدگاه امام خمینی اعم از فقه العباده و فقه المعامله و احکام اولیه و ثانویه است.
قانون در اسلام به معنای احکام شرع و مجموعه قواعد و مقرراتی است که از سوی رهبر مشروع جامعه برای اداره جامعه با توجه به احکام کلی الهی بر پایه مصلحت آن جامعه وضع می گردد. مصلحت اندیشی در اندیشه سیاسی اسلام در چارچوب موازین شرعی صورت می گیرد. امری که مصلحت و حکومت را در اندیشه سیاسی اسلام به هم پیوند می زند، جایگاه مصلحت از حیث سندیت نیست، بلکه جایگاه مصلحت از حیث امتثال امری است که به طور عمده خود را در قالب دو بحث تزاحم در اصول فقه و حکم حکومتی در فقه نشان می دهد. نتیجه آنکه از نظر امام خمینی1 در عصر غیبت، ولی فقیه می تواند در صورت ضرورت و مصلحت، حکم اولی یا ثانوی را متوقف سازد و پس از رفع بحران، دوباره آنها را حاکم گرداند و این مصلحت-اندیشی فقط در حوزه احکام حکومتی تحقق پذیر است. مصلحت از دیدگاه امام خمینی اعم از فقه العباده و فقه المعامله و احکام اولیه و ثانویه است.
کلیدواژگان:
مصلحت ، حکومت اسلامی ، امام خمینی ، عصر غیبت ، احکام متغیر ، حکم اولی
زبان:
فارسی
در صفحه:
35
لینک کوتاه:
magiran.com/p1502998
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!