شاخص های کارآیی نیتروژن در تناوب های دوگانه گندم در ایلام

به منظور تعیین مناسب ترین تناوب دوگانه و میزان نیتروژن از نظر شاخص های کارآیی نیتروژن در سال زراعی 92 - 1391 در ایلام آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی در 6 سطح شامل گیاهان (پرکو، بوکو، شبدر برسیم، تربچه روغنی و ترکیب سه گیاه رامتیل، فاسلیا، شبدر برسیم) و آیش و فاکتور فرعی کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، توصیه کودی، 50% کمتر و 50% بیشتر از توصیه کودی) در نظر گرفته شد. بیشترین و کمترین عملکرد اقتصادی به ترتیب به تناوب پرکو - گندم و تناوب آیش: گندم تعلق داشت. نتایج آزمایش نشان داد که تناوب زراعی و کود نیتروژن دار و اثر متقابل آنها تاثیر معنی داری بر کارآیی جذب، بهره وری و مصرف نیتروژن داشت. بیشترین و کمترین کارآیی مصرف نیتروژن به ترتیب در تناوب تربچه روغنی - گندم (63/24 کیلوگرم بر کیلوگرم) و تناوب آیش - گندم (92/10 کیلوگرم بر کیلوگرم) مشاهده شد، بالا بودن کارآیی مصرف نیتروژن در تناوب تربچه روغنی - گندم ناشی از کارآیی بهره وری بالای نیتروژن در این تناوب بود. بیشترین و کمترین کارآیی بهره وری نیتروژن به ترتیب در تناوب تربچه روغنی - گندم (56/25 کیلوگرم بر کیلوگرم) و آیش - گندم (09/15 کیلوگرم بر کیلوگرم) مشاهده گردید. تناوب پرکو - گندم با مصرف نیتروژن در حد توصیه کودی برای گندم به علت عملکرد اقتصادی و کارآیی مصرف و جذب نیتروژن بالا، مناسب تر از سایر تناوب ها ارزیابی شد.