مقایسه موسیقی شعر قصاید سعدی و سه شاعر همروزگارش

موسیقی یکی از اساسی ترین ارکان کلام شاعرانه است. به گونه ای که در بسیاری از تعاریف شعر فصل ممیز کلام شاعرانه از سخن غیر شاعرانه معرفی شده است. شهرت سعدی در غزل و گلستان و بوستان مانع دیده شدن دقیق و درست قصاید او بوده و از این حیث ضرورت مطالعه جنبه های گوناگون قصاید فارسی سعدی احساس می شود. مقاله حاضر در پاسخ به همین نیاز، مطالعه موسیقی قصاید سعدی با قصاید سه شاعر همروزگارش (سیف فرغانی، مجد همگر و رکن دعوی دار) را مد نظر قرار داده است. این مطالعه که به شیوه توصیفی و آماری صورت گرفته، نشان می دهد که قصاید سعدی از این جنبه خاص نسبت به سه شاعر همعصرش برتری قابل توجهی دارد و رمز ماندگاری سخن او را در این نوع ادبی باعث آمده است. همچنین بدین نتیجه می رسد که از جنبه موسیقی شعر، استفاده از زحافات بحر مجتث در میان آنها بیشتر از سایر بحور عروضی بوده است و از نظر موسیقی داخلی (درونی ) غالبا به انواع جناس، موازنه و تکرار توجه نشان داده و صرف نظر از تفاوتی که در به کار گیری ردیف در قصاید دارند، از جهت موسیقی معنوی بیشتر به تضاد و مراعات النظیر اقبال کرده اند.