مقایسه ی مدل های رگرسیون اکولوژیکی فضایی بیزی در بررسی بروز سرطان سینه در ایران

در ایران سرطان سینه با بروز استاندارد شده ی سنی 25/28 در رتبه ی اول سرطان زنان قرار دارد. با توجه به روند پیر شدن جمعیت و سیر صعودی سرطان در ایران، اهمیت پیشگیری از سرطان و وجود پراکندگی سرطان ها در مناطق مختلف کشور، شناسایی مناطق دارای بروز بالای سرطان سینه و آگاهی از وضعیت پراکندگی و نقش مهم ترین عوامل خطر بالقوه ی این سرطان با استفاده از مدل های پیشرفته ی آماری ضروری می باشد.
در این مطالعه ی کاربردی اکولوژیک، جامعه مورد مطالعه، تمام بیماران مبتلا به سرطان سینه بین سال های 1384 تا 1387 در ایران می باشند. عوامل خطر: مصرف سیگار، مصرف میوه و سبزیجات، فعالیت فیزیکی، اضافه وزن و وضعیت اقتصادی-اجتماعی می باشد. جهت برآورد خطر نسبی سرطان سینه، از مدل های گاما-پوآسن، لگ نرمال و (BYM یا Besag،York، Mollie) استفاده شد.
تعداد کل سرطان سینه ثبت شده در سال های1384 تا 1387 درایران 25152 مورد بوده است. از میان مدل های استفاده شده، مدل BYM تعدیل نشده بهترین برازش را داشت. بدون تعدیل اثر عوامل خطر، استان های اصفهان و یزد و تهران بیشترین خطر بروز سرطان سینه و سیستان و بلوچستان و چهارمحال و بختیاری کمترین میزان خطر ابتلا را دارند. با تعدیل عوامل خطر، استان های خراسان رضوی، خرم آباد و همدان بیشترین خطر بروز سرطان سینه و استان های اردبیل و کهگیلویه و بویراحمد، کمترین خطر بروز را دارند. ارتباط مستقیم معنی داری بین سرطان سینه و شاخص توسعه انسانی مشاهده شد.
با توجه به برازش بهتر مدل BYM، توصیه می شود در مطالعات آینده از مدل BYM استفاده شود و با توجه به معنی داری متغیر شاخص توسعه انسانی، در مطالعات مشابه این متغیر در نظر گرفته شود. این مطالعه نشان داد که استان های اصفهان، یزد و تهران دارای بیشترین خطر بروز سرطان سینه می باشند.