عبدالغفار نجم الملک و تحول جغرافیا و تقویم های نجومی با تکیه بر کاربرد آن ها در طب درعهد قاجار

جغرافیا و نجوم از جمله کهن ترین و متداول ترین علوم سنتی به شمار می آیند که از قدیم ترین دوران تا روزگار معاصر تداوم یافته و پیوستگی آن ها با دانش طب همواره مورد توجه بوده است. این پیوستگی در نجوم، مشتمل بر تقویم های نجومی و پیش بینی زمان سعد و نحس برای درمان بیماری ها و در بستر جغرافیایی، شامل ارتباط سلامت و بیماری انسان با عوامل محیطی بوده است که در گذر زمان رو به تکامل نهاد و به صورت شاخه جغرافیای پزشکی نمود یافت.
در جستار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با به کارگیری متون تاریخی و تقویم های نجومی، نقش عبدالغفار نجم الملک، منجم باشی دربار ناصری و معلم جغرافیا و نجوم مدرن دارالفنون در تحول علوم مذکور مورد ارزیابی قرار می گیرد. مقاله حاضر ضمن پاسخ گفتن به این مساله، می کوشد تا علل توفیق نجم الملک در تحول دانش جغرافیا و عدم موفقیت وی در دگرگون سازی تقویم های سنتی عهد قاجار را بررسی کند.