ترجمه گزینش گرانه شعر: شروط و دربایست ها

ترجمه منظومه های بلند گاهی چنان دشوار می نماید که برخی از مترجمان را بر آن می دارد که تنها به برگردان ابیاتی گزینشی از آن ها بسنده کنند. در این ترجمه های «گزینش گرانه»، باید شروطی رعایت شوند که تخلف از آن ها ممکن است موجب شود که ترجمه، حتی با وجود دقت در برگردان کلمات شعر اصلی، از جان مایه و غرض اصلی شعر دور افتد و، در بدترین حالت، برگردان محرفی از آن باشد. مقاله حاضر بر آن است تا ضمن بررسی نقادانه نمونه ای از ترجمه فارسی بندهایی از منظومه بلند به یادبود ای. اچ. اچ. سروده الفرد لرد تنیسون، شروط لازم ترجمه گزینش گرانه شعر را برشمارد، که عبارت اند از حفظ زمینه های «زبانی» و «زمانی» شعر اصلی. عدم توجه به این دربایست ها در ترجمه مورد نظر موجب شده است که جان مایه و غرض شعر یکسره متفاوت با آن چه هست به نظر آید، آن چنان که تعلیقات مترجم نیز به جبران این مشکل کم ترین کمکی نکرده است. در پایان، ترجمه فارسی دیگری از همین بندهای شعر ذکر می شود که در آن، دربایست های دیگری که، در کنار شروط مذکور، بر روی هم، «شرط کافی» برای امکان ترجمه گزینش گرانه شعر شمرده می شوند، رعایت شده است؛ می توان گفت که این ترجمه منظوم، علاوه بر جان مایه و غرض شعر، جنبه های صوری و زیبایی شناختی شعر را نیز، تا اندازه ای، منتقل کرده است.