ارتباط بین پایداری خاکدانه های سطحی و برخی از ویژگی های خاک و اقلیم در استان اصفهان

ساختمان خاک فاکتوری کلیدی در عملکرد خاک و تعدیل کیفیت محیط زیست است. پایداری خاکدانه ها به عنوان شاخص ساختمان خاک استفاده می شود. این پژوهش با هدف شناخت مهم ترین عوامل موثر بر پایداری ساختمان خاک های سطحی در استان اصفهان انجام شد. 252 نمونه خاک به صورت تصادفی و براساس زمین شناسی غالب منطقه از شبکه های 20×20 کیلومتری از عمق صفر تا 20 سانتی متری استان اصفهان جمع آوری شد. برای ارزیابی پایداری خاکدانه های درشت خاک از روش الک تر استفاده شد که نتایج آن با میانگین وزنی قطر (MWD) و میانگین هندسی قطر (GMD) خاکدانه ها و درصد خاکدانه های پایدار در آب (WSA) بیان شد. برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل بافت، ماده آلی، کربنات کلسیم معادل، گچ، pH، EC و SAR نیز اندازه گیری شدند. ارزیابی اثرگذاری عوامل با استفاده از ضریب های همبستگی و معادلات رگرسیونی گام به گام انجام شد. نتایج نشان داد بیشترین هم بستگی ها به GMD اختصاص دارد، که این مطلب بیانگر لگ نرمال بودن توزیع اندازه خاکدانه ها در خاک های مورد بررسی است. براساس نتایج حاصل از همبستگی بین شاخص های پایداری ساختمان و ویژگی های خاک، گچ از مهم ترین عوامل در تشکیل و پایداری خاکدانه ها بوده و EC و SAR از جمله عوامل مخرب خاکدانه ها به شمار می روند. به طور کلی ساختمان خاک های استان اصفهان نسبت به مناطق مرطوب و نیمه مرطوب، ناپایدار و فرسایش پذیر است. اقلیم خشک و نیمه خشک استان و سن کم خاک ها (ابتدای تکامل) مانع از فراهم آمدن شرایط تشکیل و پایداری ساختمان خاک شده است.