ابن جزله؛ دانشمندی پیشرو در طب مجدول (به انضمام نسخه شناسی «تقویم الابدان» او)

ابن جزله یکی از اطبای بسیار مهم و طراز اول دوره اسلامی در قرن پنجم هجری قمری است که شهرت جهانی یافته و در اروپا به عنوان یک پزشک حاذق و طراز اول از او یاد می کنند. آثار وی الگو و منبع بسیاری از آثار بعد از خود شد. مهم ترین اثر او تقویم الابدان است که یکی از آثار برجسته علمی در شیوه طب مجدول به شمار می رود. در این کتاب به بیش از یکصد بیماری اشاره شده و طرز درمان های گوناگون هر یک طی جداولی آورده شده است. طب مجدول یکی از شیوه های ابداعی دانشمندان دوره اسلامی است که با تقویم الصحه ابن بطلان بغدادی در حفظ تندرستی و صحت شروع شده و در تقویم الابدان ابن جزله به حد اعلای پختگی و کمال رسیده است.
در این مقاله ضمن معرفی مختصر ابن جزله و آثارش، بیشتر سعی شده است تا نوآوری های ابن جزله در تدوین و تالیف کتب طبی، بالاخص طب مجدول و تاثیری که وی به آثار پس از خود داشته، برجسته و پررنگ نشان داده شود. در پایان مقاله، نسخ خطی موجود از آثار ابن جزله نیز فهرست وار ذکر شده تا زمینه تحقیق برای محققین فراهم گردد.