جستاری پیرامون جایگاه زنان در تاریخ پزشکی با رویکردی بر دوره قاجار

تاریخ پزشکی ایران عصر قاجار در اواسط قرن نوزدهم میلادی دست خوش تحولات بسیاری شد. آموزش علم طب به صورت کلاسیک در ایران وجود نداشت؛ اولین موسسه ی آموزشی جدید دارالفنون نام داشت. و این برای نخستین بار بود که چنین مدرسه ای در ایران دایر گردید. با ایجاد رشته ی پزشکی و دعوت از متخصصین خارجی به ویژه اتریشی ها، تاریخ پزشکی ایران در مسیر دیگری قرار گرفت.
بی شک زن در طول تاریخ چند هزار ساله ی این سرزمین وظایف مهمی را به عهده داشته است که از جمله می توان به تربیت و پرورش نسل های آینده ساز کشور، اشاره نمود. علی رغم نقش مهمی که زنان در جنبه های گوناگون تاریخ به ویژه در عرصه ی اجتماعی برعهده داشته اند متاسفانه در منابع دست اول، کمتر به آن توجه شده است. یکی از حوزه های اجتماعی که زنان به طور فعال و چشمگیر از دیرباز در آن ظاهر شده و از این رهگذر بر بسیاری از حوادث تاریخی تاثیرگذار بوده اند، حوزه ی طب و طبابت است. به گفته ی برخی از پژوهشگران تاریخ تمدن، حرفه ی طبابت از حوزه هایی بوده که ابتدا زنان به دلایل خاص در آن وارد شده و در زمینه ی شناخت بیماری ها و داروهای گیاهی، حرف اول را زده اند. هر چند که در سده های بعد این وظیفه ی زنان تخصصی تر شده و به حوزه های دیگر که در اختیار مردان بود، وارد شده است؛ ولی هیچ گاه به کلی نتوانست از هنرورزی زنان دور بماند. شاید مهم ترین شاخه ی طب که تا سده های متمادی به صورت انحصاری در اختیار زنان باقی ماند، مسایل مربوط به مامایی بوده است.