بررسی تطبیقی قصاید رضویه ابن یمین و صاحب بن عباد با رویکرد بینامتنی

رویکرد بینامتنی یا ارجاعات میان متنی یکی از مباحث مهم و مورد توجه نظریه پردازان معاصر است. در این رویکرد، فرض بر این است که متون مختلف از دیرباز با یکدیگر تعامل داشته و تحت تاثیر آثار پیش از خود خلق شده اند. از این رو، هیچ اثر مستقلی را نمی توان یافت که از این تاثیرپذیری و روابط بینامتنی متقابل برکنار بوده باشد. از جمله متونی که در این زمینه قابل بررسی هستند، قصاید فراوانی است که در مدح و ستایش امام هشتم شیعیان به زبان فارسی و عربی به رشته نظم درآمده اند. با نگاهی به این قصاید ملاحظه می شود؛ اشتراکات معنایی و لفظی بسیاری در آن ها وجود دارد؛ گویی هر یک از آن ها با توجه به شعر قبل از خود سروده شده اند. در این جستار، کوشش شده است تا دو قصیده رضویه از ابن یمین به زبان فارسی و صاحب بن عباد به زبان عربی، بر اساس نظریه بینامتنی مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه، بیانگر این است که قصاید مدنظر در دو حوزه محتوا و ساختار دارای اشتراکات زیادی است به گونه ای که می توان ادعا کرد؛ در این دو متن، تعامل و روابط دیالکتیکی و به تعبیر باختین، منطق مکالمه، حکم فرما بوده است.