بهینه سازی شرایط استخراج ترکیبات زیست فعال از گلبرگ زعفران به روش سطح پاسخ

گیاه زعفران از جمله گیاهانی است که از دیرباز در مصارف خوراکی و طب سنتی استفاده می شده و یکی از منابع ارزشمند آنتی اکسیدانی به شمار می رود. اما همچنان اطلاعات کمی در مورد نحوه استخراج ترکیبات آنتی اکسیدانی از بخش های مختلف این گیاه، خصوصا گلبرگ آن موجود است. استخراج به کمک حلال آلی یکی از مهم ترین روش های استحصال ترکیبات ارزشمند از منابع گیاهی است و در مقیاس صنعتی و آزمایشگاهی قابل اجرا می باشد. در این پژوهش از روش سطح پاسخ-طرح باکس بنکن به منظور بررسی تاثیر زمان استخراج (60-200 دقیقه)، دمای استخراج (25-85 درجه سانتی گراد) و درصد اتانول حلال (20-60 درصد) بر راندمان استخراج ترکیبات پلی فنولی، فلاونوئیدی، آنتوسیانینی، میزان فعالیت آنتی-اکسیدانی و نیز بهینه سازی فرایند استخراج استفاده گردید. نتایج نشان داد، در صورتی که زمان استخراج 29/104 دقیقه، دمای استخراج 31/66 درجه سانتی گراد و درصد اتانول 96/58 باشد، بیشترین بازده استخراج ترکیبات آنتی اکسیدانی حاصل می گردد. تحت این شرایط میزان ترکیبات پلی فنولی، 1134 (میلی گرم در صد گرم گلبرگ خشک)؛ فلاونوئید، 44/85 (میلی گرم در صد گرم گلبرگ خشک)؛ آنتوسیانین، 13/3584 (میلی گرم در صد گرم گلبرگ خشک)؛ درصد به دام اندازی رادیکال آزاد DPPH، 60/60 درصد و توان آنتی اکسیدانی احیای آهن، 24/3 میلی مولار به دست آمد.