بازسازی شرایط محیطی گذشته با استفاده از نشانگرهای زیستی و کانی شناسی رسی در رسوبات لسی شمال شرق ایران

رسوبات لسی شمال ایران، منعکس کننده چندین چرخه تغییر اقلیم و تکامل سیمای سرزمین برای دوره میانی تا انتهایی کواترنری هستند، از این رو جهت بازسازی شرایط محیطی (اقلیم و پوشش گیاهی) گذشته این مطالعه در دو توالی لس-پارینه خاک (آق بند و نوده) در استان گلستان، در شمال ایران انجام شد. برای این منظور از آزمایشات کانی شناسی رسی و نشانگرهای زیستی ان-آلکان برای نخستین بار استفاده شد. نتایج کانی شناسی رسی در دو توالی لس- پارینه خاک نشان داد که کانی های ایلیت، کلریت، اسمکتیت و کائولینیت کانی های غالب در این رسوبات هستند. تغییرات کانی شناسی با مورفولوژی و تکامل خاک در افق های مختلف همخوانی داشت، به طوری که کانی های اسمکتیت در افق های تکامل یافته پارینه خاک ها به مقدار زیادتری تشکیل شده اند. مطالعات نشانگرهای زیستی ان-آلکان به خوبی تغییرات پوشش گیاهی در هر دو توالی را نشان داد. این تغییرات در توالی لس-پارینه خاک نوده شدیدتر بود به صورتی که در پارینه خاک های خاکرخ 1 (افق Bk) و خاکرخ 2 (افق ABk) پوشش گیاهی از نوع چمنزار و بوته زار (با غالبیت کانی ایلیت) به پوشش جنگلی در پارینه خاک های خاکرخ 2 (افق AB و غالبیت اسمکتیت) و خاکرخ 3 (افق Btky و غالبیت اسمکتیت و حضور ورمیکولیت) تغییر می کند. نتایج نشان داد که همسویی تغییرات کانی شناسی رسی و نتایج نشانگرهای زیستی ان-آلکان منعکس کننده شرایط اقلیمی و محیطی در زمان تشکیل این خاک ها بوده و در بازسازی دقیق تر شرایط محیطی گذشته بسیار موثر هستند.