حرکت متعالیه مرگ درمثنوی معنوی

از نظر مولوی عشق محرک اصلی، در سیر استکمالی جهان هستی است، و این سیر شاید با حرکت جوهری در «حکمت متعالیه» بی ارتباط نباشد. هر چند تفاوتی نیز دیده می شود و آن این که مولانا حرکت استعلایی را در کل جهان هستی جاری و ساری می داند؛ ولی حرکت جوهری مربوط به جواهر است. بر اساس این پژوهش، توصیف ها و تمثیل هایی که در مثنوی برای مرگ به کار می رود به سه نوع قابل تقسیم است: حسی، که در این نوع تمثیل ها به امور محسوس و ملموس می پردازد. طبیعی، برخاسته از دامان طبیعت می باشد و بیانگر پیوند عمیق مولوی با طبیعت. و سرانجام، توصیفات خیزان که همچون ذهن سیال مولانا پرتحرک است.