بررسی میزان آمادگی، آگاهی و آسیب پذیری خانوارهای استان فارس در مواجهه با زلزله؛ یک مطالعه مقطعی

کشور ایران جزء 10 کشور بلاخیز جهان است و بر اساس گزارش سازمان جهانی بلایا، رتبه نخست را از نظر بیشترین تعداد موارد مرگ و میر به دنبال زلزله دارد. از طرفی استان فارس (جنوب ایران) یکی از لرزه خیزترین نواحی کشور ایران بشمار می رود. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت آمادگی خانوارهای استان فارس در برابر زلزله طراحی و انجام گرفته است.
در این پژوهش مقطعی جامعه آماری مورد مطالعه کلیه خانوارهای شهرهای زلزله خیز استان فارس بودند که با روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ای تایید شده توسط مرکز تحقیقات هلال احمر شیراز حاوی اطلاعات دموگرافیک، وضعیت آمادگی، آگاهی و آسیب پذیری خانوارها در برابر زلزله استفاده شد. پرسشگرهای آموزش دیده با مراجعه به منازل با سرپرست خانوار از طریق مصاحبه پرسشنامه ها را تکمیل کردند. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام گرفت.
500 خانوار در این مطالعه شرکت کردند که میانگین سنی سرپرستان این خانوار 06/13± 5/47 بود (95 درصد مرد). 38 درصد از خانوارهای شرکت کننده در مطالعه بسته های مورد نیاز در مواقع اضطراری را در منازل خود داشتند. میانگین کل نمره آمادگی، آگاهی و میزان آسیب پذیری خانوارها در مقابل زلزله به ترتیب 27/3 ± 4/13، 37/1 ± 03/5 و 43/6 ± 61/27 بود. بین تحصیلات سرپرست خانوار و شرکت در جلسات آمادگی ارتباط معناداری وجود داشت (008/0 > p)، ولی بین سن (26/0 = p) و جنس (3/0 = p) سرپرست خانوار و شرکت در جلسات آمادگی ارتباط معناداری وجود نداشت.
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اکثر خانوارها آمادگی و اطلاعات کافی به منظور مقابله با زلزله را نداشتند و آسیب پذیری نسبتا بالایی نسبت به خطرات احتمالی زلزله داشتند. لذا در کنار اطلاع رسانی دقیق به مردم، افزایش سطح آگاهی آنها جهت مقابله با خطرات ناشی از زلزله و کم کردن خسارات ناشی از آن ضروری به نظر میرسد. همین طور برگزاری مانورهای امادگی در افزایش میزان آمادگی می تواند بسیار موثر باشد.