تغییر اقلیم در ایران با رویکرد سینوپتیک

تغییر اقلیم به افزایش و یا کاهش جهت دار میانگین پارامترهای اقلیمی در یک دوره طولانی مدت گفته می شود. تغییر پارامترهای اقلیمی سطحی با تغییر الگوهای جوی مرتبط است. شناخت تغییر اقلیم ایران با شاخص های مهم جوی، هدف مطالعه است.
برای تعیین شاخص های اقلیمی ایران، پنجره جغرافیایی مناسب با عرض 10 تا70 درجه شمالی و طول 10 تا 80 درجه شرقی تعیین شد. داده های روزانه ارتفاع ژئوپتانسیل متر تراز 500 ه.پ. دوره سرد از 1948 تا 2010 از مراکز ملی پیش بینی محیطی و تحقیقات اتمسفری استفاده شد. روش تحلیل مولفه اصلی و باکس جنکینز به ترتیب برای تعیین شاخص اقلیمی و تحلیل سری زمانی این شاخص ها استفاده شد.
یافته ها/ نتایج تحقیق نشان داد شاخص های اقلیمی دوره سرد ایران به ترتیب در منطقه آسیای مرکزی، اروپای شرقی و اروپای غربی استقرار دارند. این مراکز با آرایش خاص الگوهای جوی، اقلیم دوره سرد ایران را کنترل می کنند. سری زمانی روزانه و سالانه این مراکز تغییر معنی داری ندارند و نوسان با افزایش و کاهش حول میانگین را نشان می دهند. بهترین مدل برای پیش بینی سری های زمانی، مدل اتورگرسیو (AR) است و سری های پیش بینی با سری های اولیه شاخص ها با این مدل بیشترین هماهنگی را دارند. امروزه مدل های اقلیمی، نقش انسان در تغییر اقلیم سطحی را غالب می دانند.