گونه شناسی سیر تکوینی منطقه شهری چندمرکزی مازندران مرکزی

پس از گذشت دو دهه از تلاش جهانی برای تعریف و برنامه ریزی مناطق شهری چندمرکزی، همچنان این مفهوم یکی از مبهم ترین اصطلاحات ممکن به شمار می رود. ادبیات نظری بخشی از این ابهام را به فرایند شکل گیری و تکوین این مناطق در نقاط مختلف دنیا ارتباط می دهند. به عبارتی مناطق شهری چندمرکزی مانند هر پدیده دیگری متناسب با ماهیت و چیستی خود، در مواجهه با فرآیند، روندها و مسائل رفتارهایی مختص به خود را بروز می دهد. از این رو، درک این فرایندها و سیر تکوینی این مناطق، به فهم برنامه ریزان از مورفولوژی چندمرکزی، روابط بین آنها و تعاملات مدیریتی آنها کمک خواهد کرد. بر این اساس، مقاله حاضر سعی دارد تا مشخص کند منطقه شهری چندمرکزی مازندران مرکزی از چه سیر تکوینی پیروی می کند و در چه مرحله ای از توسعه چندمرکزی به سر می برد. بدین منظور با استفاده از گونه شناسی سیر تکوینی الگوی توسعه شهری چندمرکزی توسط چامپیون (2001) ، و با سنجش دو بعد چندمرکزی مورفولوژیک و عملکردی منطقه شهری مازندران مرکزی در طول یک دوره سی ساله، روشن شد که برخلاف فرضیات مطرح شده مبنی بر الگوی چندمرکزی-شبکه ای در مازندران، محدوده مطالعه متشکل از چهار منطقه شهری عملکردی است که سهم اصلی سفرهای آونگی منطقه را در درون شهرستان خود تعریف می کنند. بدین ترتیب با توجه به نبود مرکزی مسلط و سلسله مراتبی روشن، تعدد و نزدیکی مراکز به یکدیگر این منطقه به عنوان یک مد ائتلافی از توسعه شهری چندمرکزی در بین مراحل دوم و سوم تشخیص داده شد.