بررسی معادلات آشوب بر سیستم بورس اوراق بهادار (موردکاوی سیستم بورس اوراق بهادار تهران)

از نقطه نظر نظریه آشوب، سیستم های پیچیده صرفا ظاهری پر آشوب دارند و در نتیجه، نامنظم و تصادفی به نظر می رسند، در حالی که ممکن است تابع یک جریان معین با یک فرمول ریاضی مشخص باشد. در اقتصاد، بازارهای پولی و مالی یکی از موارد بسیار مناسب برای به کارگیری نظریه آشوب هستند، زیرا نظریه های موجود در اقتصاد بازارهای پولی و مالی حاکی از آن هستند که متغیرهای پولی مانند نرخ ارز و قیمت سهام، تصادفی و در نتیجه تغییرات آنها غیر قابل پیش بینی هستند. مطابق نظریه آشوب اگر فرایند تعیین کننده متغیرهای پولی از یک فرایند غیر خطی معین پیروی کند، می توان تغییرات آنها را پیش بینی کرد. در این مقاله با توجه به نو بودن ادبیات آشوب، قیمت های روزانه سهام شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس تهران در دوره زمانی ابتدای سال 1385 تا 1393 مورد آزمون قرار می گیرد تا مشخص شود که آیا سیستم بورس اوراق بهادر از فرایند تصادفی پیروی می کند یا متاثر از یک فرایند معین (آشوبی) می باشد؟ به این منظور از آزمون های BDSو نمای لیاپانوف و دیکی فولر استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که سیستم بورس اوراق بهادر تهران از یک سیستم آشوبناک پیروی می کند.