جامعیت دین و روش استنباطی علوم دینی: بررسی یک نقد

دکتر خسرو باقری، ارائه دهنده نظریه تاسیسی علم دینی، در مرحله سلبی تبیین نظریه خود، دیگر نظریه های علم دینی را نقد می کند. از این میان، او بر آن است که نظریه های استنباطی علم دینی، که گزاره های علمی را با رجوع به متون دینی به دست می آورند، بر نظریه جامعیت متون دینی مبتنی اند. لذا با نقد نظریه جامعیت دین، نتیجه می گیرد که نظریه های استنباطی گونه های ناموجه علم دینی اند. این مقاله به بررسی ادعای وی در مورد ابتنای نظریه های استنباطی بر نظریه جامعیت اختصاص دارد. در این مقاله، اولا با ارائه مثال های نقض نشان داده شده که چنین ابتنایی در کار نیست؛ ثانیا اثبات شده است که بر اساس مبانی تفسیری و علم شناختی باقری، نمی توان به رد نظریه های استنباطی پرداخت؛ زیرا نظریه گزیده گویی و نیز نظریه علم شناختی او به گونه ای است که اگر آن را مقتضی نادرستی رجوع به متون دینی برای اخذ گزاره های علمی بشماریم، اخذ گزاره های متافیزیکی از متون دینی نیز نادرست خواهد بود.