مرور نظاممند و فراتحلیل پژوهش های ایرانی در قلمرو مطالعات اجتماعی علم و فناوری

در دهه اخیر، حوزه مطالعات اجتماعی علم در ایران ازطریق انتشار ده ها اثر علمی شکل گرفته است. ارائه تصویری روشن و علمی از پژوهش های انجام شده در ایران نقطه عزیمت مهمی برای سیاست گذاران است. این فراتحلیل میتواند انباشت علمی داخل کشور را در قلمرو مطالعات اجتماعی علم به تصویر بکشد و با ترکیب مطالعات پیشین ایده ها و راه کارهای نوینی را به مدیران و سیاست گذاران حوزه علم عرضه کند. پرسش اصلی مطالعه حاضر این است که در حوزه مطالعات اجتماعی علم در ایران چقدر انباشت و تولید علم صورت گرفته است؟ این دانش انباشته ازنظر شکلی، روش شناختی و محتوایی چه ویژگی هایی دارد؟ این پژوهش به منظور نیل به مرور نظام مندی که هدف مطالعه است از روش فراتحلیل کمی و کیفی بهره میجوید. برای فراتحلیل کیفی آثار مکتوب نویسندگان ایرانی، کلیه مطالعات انجام شده طی دو دهه گذشته، اعم از کتاب، مقاله و پایان نامه، که حدود یک صد اثر برآورد شد، به صورت تمام شماری مطالعه، فیش برداری، کدگذاری و تحلیل شد. یافته های این مطالعه نشان دهنده تاخر مطالعات اجتماعی علم در ایران نسبت به نسل ها و رهیافت های چندگانه جامعه شناسی ایرانی است. ماهیت غالب در این آثار، رویکرد برونگرا و در سطح توصیفی و متمرکز در نسل دوم جامعه شناسی ایرانی است. راهکارهای ارائه شده در این آثار نیز غالبا مدیریتی، تک زمینه ای، اصلاحی، در سطح کلان و فرابخشی، مشوق رویکرد اشاعه گرا و با ویژگی بلندمدت بوده اند.