تاثیر آبیاری تکمیلی در مراحل فنولوژی بر برخی شاخص های رشدی ارقام عدس (Lens culinaris Medik.)در منطقه مشهد

آبیاری تکمیلی در مرحله بحرانی نیاز آبی گیاه، یکی از روش های موثر برای دست یابی به تولید پایدار عدس در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر خصوصیات رشدی سه رقم عدس، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت بلوک نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 انجام شد. در این آزمایش، آبیاری تکمیلی (آبیاری در تمام مراحل فنولوژی گیاه، انجام یک بار آبیاری در هر کدام از مراحل شاخه دهی، گلدهی، غلاف دهی، پرشدن دانه ها و بدون آبیاری طی فصل رشد) به عنوان فاکتور اصلی و سه رقم عدس (رباط، کالپوش و گچساران) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نمونه برداری تخریبی برای محاسبه شاخص های رشدی و عملکرد محصول به ترتیب در طول فصل و پایان فصل رشد انجام شد. نتایج نشان داد وزن خشک تجمعی، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت فتوسنتز خالص و عملکرد دانه در تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی، نسبت به سایر تیمارهای آبیاری تکمیلی در طول فصل رشد بیشتر بود، به طوری که یک نوبت آبیاری در مرحله گلدهی با حداکثر تولید ماده خشک (4/507 گرم در متر مربع)، شاخص سطح برگ (6/3)، سرعت رشد محصول (35/1 گرم بر مترمربع زمین بر درجه روز رشد)، سرعت رشد محصول (04/0 گرم برگرم بر درجه روز رشد)، سرعت فتوسنتز خالص (75/1 گرم بر مترمربع برگ بر درجه روز رشد) و عملکرد دانه (1213 کیلوگرم در هکتار) در رتبه بعد از آبیاری کامل قرار گرفت. در بین ارقام عدس مورد آزمایش، رقم رباط در اکثر شاخص های رشدی برتر از ارقام دیگر بود. بنابراین در شرایط کمبود آب، انجام آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی عدس با تامین رطوبت مورد نیاز گیاه و با توجه به برتری شاخص های رشدی آن نسبت به سایر مراحل رشدی، عملکرد بیشتر محصول را سبب می شود. در مجموع نتایج این آزمایش توجه به شاخص های رشدی در پیش بینی عملکرد محصول عدس را مورد تایید قرار داد.