رابطه عقل و ایمان در اندیشه کی یرکه گارد و ملاصدرا
نویسنده:
چکیده:
کی یرکه گارد در مقام دفاع از ایمان مسیحی بر این باور تاکید دارد که ایمان حقیقی در گرو پایان یافتن عقل است و هیچ گونه استدلال عقلی را برنمی تابد. وی با استناد به تورات، حضرت ابراهیم× را شهسوار ایمان می خواند؛ زیرا تنها با خطر کردن، شورمندی و از سر خرد ستیزی، تسلیم فرمان الهی شد و مبادرت به ذبح فرزند کرد. وی دلایلی که بر مدعای پارادوکسیکال ایمان گرایی افراطی اقامه می کند، وافی به مقصود او نیست. به همین جهت ادعای او مورد انتقاد فراوانی از سوی صاحب نظران واقع شده است. آنچه کی یرکه گارد در خصوص اوصاف شهسوار ایمان پردازش می کند، فراتر از کتاب مقدس و غیر مطابق با آن است.
در مقابل، صدرالمتالهین با استناد به قرآن و روایات، ایمان حقیقی را وامدار براهین عقلی و مکاشفه قلبی می داند. به عقیده او امور غیبی همچون معاد و مسایل آن، گرچه از طریق برهان عقلی قابل دسترسی نباشد، اما ایمان به آن از طریق تزکیه نفس و انکشاف قلبی حاصل می گردد. بنابراین از منظر ایشان، ایمان نه تنها ناسازگار با عقل نیست، بلکه براهین عقلی به استحکام و درجه آن می افزایند.
این مقاله به نقد و بررسی این دو دیدگاه پرداخته و با بیان انگیزه گرایش افراطی کی یرکه گارد به ایمان گرایی، نارسایی ها و پی آمدهای اساسی آن را خاطر نشان می کند. در ادامه، تبیین می گردد که دیدگاه صدرالمتالهین، سازگاری عمیقی با موازین عقلی و دینی دارد.
در مقابل، صدرالمتالهین با استناد به قرآن و روایات، ایمان حقیقی را وامدار براهین عقلی و مکاشفه قلبی می داند. به عقیده او امور غیبی همچون معاد و مسایل آن، گرچه از طریق برهان عقلی قابل دسترسی نباشد، اما ایمان به آن از طریق تزکیه نفس و انکشاف قلبی حاصل می گردد. بنابراین از منظر ایشان، ایمان نه تنها ناسازگار با عقل نیست، بلکه براهین عقلی به استحکام و درجه آن می افزایند.
این مقاله به نقد و بررسی این دو دیدگاه پرداخته و با بیان انگیزه گرایش افراطی کی یرکه گارد به ایمان گرایی، نارسایی ها و پی آمدهای اساسی آن را خاطر نشان می کند. در ادامه، تبیین می گردد که دیدگاه صدرالمتالهین، سازگاری عمیقی با موازین عقلی و دینی دارد.
کلیدواژگان:
ایمان ، عقل ، ایمان گرایی ، کی یرکه گارد ، ملاصدرا
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
111 تا 128
لینک کوتاه:
https://www.magiran.com/p1604559
مقالات دیگری از این نویسنده (گان)
-
مرزگذاری بین خالق و مخلوق با تحلیل مفهوم تجزیه پذیری و لوازم آن از منظر عقل و نقل
هادی عبیداوی*، مصطفی ملکشاهی صفت،
نشریه کلام پژوهی، بهار و تابستان 1403 -
تحلیل انتقادی برهان صدیقین با تکیه بر تقریر ملاصدرا و شارحان وی
*
نشریه عقل و دین، پاییز و زمستان 1401