بررسی میزان آگاهی کشاورزان از مسایل آب و آبیاری (مطالعه موردی استان گلستان)

سه گام عملیاتی که دستگاه‏ های اجرایی نیاز است برای افزایش راندمان آبیاری بردارند شامل ایجاد انگیزه اقتصادی در مصرف بهینه آب، اصلاح روش‏ های موجود آبیاری در برنامه‏ ریزی کوتاه مدت و تغییر روش‏ های سنتی به مدرن در برنامه‏ ریزی طولانی‏ مدت می باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان آگاهی کشاورزان از مسائل آب و آبیاری در سال زراعی 88-1387 در استان گلستان اجرا شد. نوع تحقیق پیمایشی و اطلاعات از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از تعدادی از کشاورزان و کارشناسان منتخب به دست آمد. نتایج نشان داد آب مورد نیاز حدود 76% از پرسش شوندگان از چاه، 18% از رودخانه و بقیه از چشمه، شبکه های آبیاری و آب بندان تامین می شود. بیش از 89% کانال های آبیاری خاکی، حدود 8% از کانال ها پوشش بتنی دارند و حدود 3 درصد از لوله برای انتقال آب استفاده می کنند. میزان آگاهی کشاورزان از برنامه ریزی آبیاری بسیار اندک است. بطوریکه حدود 95% از کشاورزان نمی دانند که چه مقدار آب به مزرعه می دهند. حدود 93% از کشاورزان از روش آبیاری سنتی با استفاده از کانال های خاکی و 7 درصد از روش آبیاری تحت فشار برای آبیاری استفاده می کنند. نتایج همچنین نشان داد که علل اصلی هدر روی آب در مزارع، انهار خاکی (26%)، پستی و بلندی زمین (29%) و آبیاری نامناسب (20%) است. همچنین عوامل اصلی عدم تحقق برنامه های افزایش راندمان آبیاری به دلایل متعدد از جمله ارزش نا معقول اقتصادی آب، اندازه قطعات زراعی و مالکیت خصوصی آب هستند.