بررسی ساپونین های استروئیدی در ریزوم گیاهRuscus aculeatus L. در شمال ایران (شهرستان سوادکوه)

جنسRuscus L. متعلق به تیره مارچوبه دارای شش گونه است که در سراسر دنیا پراکنده اند و دارای مشتقات استروئیدی، ساپونینی و گلیکوزیدی می باشد. گونه Ruscus aculeatus L. تنها گونه این جنس می باشد که در ایران رشد می کند و به وفور در جنگل های شمالی و دره های مرطوب یافت می شود. در طب سنتی از عصاره این گیاه به عنوان مقوی عروق سیاهرگی و درمان بواسیر استفاده می شود. لذا در این تحقیق ریزوم گیاه کوله خاص در اوایل تیرماه 1390 از شهرستان سوادکوه در استان مازندران جمع آوری و پس از خشک کردن، آسیاب و با استفاده از حلال هگزان چربی زدایی شد. عصاره گیری با روش سوکسله و با حلال متانول انجام شد. عصاره پس از تغلیظ توسط روتاری با حلال بوتانول نرمال و آب دوفازی شد. رسوب ناشی از اضافه کردن دی اتیل اتر به فاز آلی با روش های کروماتوگرافی مایع تحت خلاء (VLC) و کروماتوگرافی ستونی شستشو گردید، تا ترکیب موجود در عصاره خالص سازی گردد. در ادامه با استفاده از روش های طیف بینی رزونانس مغناطیسی هسته (1H-NMR)، فروسرخ (IR) و طیف سنجی جرمی ساختمان شیمیایی ترکیب استخراج شده یعنی ترکیب Stigmast-5،22-dien-3-O-α-D-glucopyranoside شناسایی گردید.