بررسی اثر تنش کم آبی بر شاخص های فتوسنتزی و عملکرد علوفه ژنوتیپ های سورگوم علوفه ای (Sorghum bicolor)

با توجه به محدودیت دسترسی به آب در تولید گیاهان زراعی یافتن ژنوتیپ های با کارایی مطلوب مصرف آب از اولویت های پژوهشی به حساب می آید. به همین منظور این پژوهش جهت بررسی اثر تنش کم آبی بر شاخص های فتوسنتزی و در نهایت تولید و عملکرد علوفه ای سه ژنوتیپ سورگوم در دانشگاه محقق اردبیلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کم آبی در چهار سطح (80، 65، 45 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و سه ژنوتیپ سورگوم (KFS2، KFS6 و KFS17) بود. نتایج نشان داد که اثر اصلی تنش کم آبی و ژنوتیپ بر اکثر صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال یک درصد دارای اختلاف معنی دار بود. برهمکنش تنش کم آبی و ژنوتیپ سورگوم تنها بر میزان کلروفیل a، کارتنوئیدها، پایداری کلروفیل و عملکرد علوفه ای معنی دار گردید. به طوری که تنش کم آبی موجب کاهش کلروفیل a، b، کلروفیل کل، فلورسانس حداکثر (Fm) ، عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm) و عملکرد علوفه و سبب افزایش نسبت کلروفیل a به b، کارتنوئیدها، پایداری کلروفیل، FO (فلئورسانس حداقل در شرایط سازگار شده با تاریکی) ، Ft (شدت فلورسانس پایه یا لحظه ای) گردید. اگرچه ژنوتیپ KFS6 در بسیاری از صفات اندازه گیری شده بیش ترین مقدار را داشت با این وجود بیش ترین عملکرد مربوط به ژنوتیپ KFS2 و بعد از آن KFS17 بود. هم چنین بر اساس نتایج تجزیه رگرسیونی ژنوتیپKFS17 بیش ترین همبستگی را بین کلروفیل a، کلروفیل کل و میزان کارتنوئیدها با عملکرد نشان داد. به طورکلی، کاهش عملکرد در ژنوتیپ KFS2 می تواند به هزینه کردن بیش تر مواد فتوسنتزی گیاه به منظور تحمل در برابر تنش باشد.