جداسازی میکروارگانیسم های حل کننده فسفات از ریزوسفر گندم و بررسی توان حل-کنندگی آنها در دو منبع فسفات نامحلول

فسفر یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان بوده و در اغلب خاک ها رفتار پیچیده ای داشته و با اجزا خاک بصورت ترکیبات کم محلول تا نامحلول در می آید. بهره برداری از پتانسیل بیولوژیک خاک ها می تواند حلالیت و تحرک آن را برای تغذیه مطلوب گیاهان فراهم نماید. این تحقیق به منظور جداسازی و غربالگری سویه های باکتریایی (PSB) و قارچی (PSF) حل کننده فسفات از نظر توان انحلال فسفات ها در حضور دو منبع تری کلسیم فسفات (TCP) و خاک فسفات (RP) انجام گردید. تعداد 55 نمونه ریزوسفری از مزارع گندم ارومیه برداشت و جداسازی اولیه و ارزیابی توان حل کنندگی بصورت کیفی در محیط کشت جامد NBRIP انجام شد. توانایی انحلال کمی سویه های کارآمد در آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی شامل منبع فسفاته (TCP و RP) و تلقیح میکروبی (شاهد، PSB 45 ، PSB15 ، PSB30، PSB2، PSB 11، PSB12، PSB20، PSF1، PSF3، PSF4 و PSF7) در هفت زمان انکوباسیون در دمای 28 درجه سلسیوس در انکوباتور (0، 1، 3، 6، 9، 12 و 15 روز ) مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که منبع فسفاته، سویه های میکروبی و زمان انکوباسیون تاثیر معنی داری (P<0.001) بر مقادیر فسفر حل شده و pH محیط داشت. بیشترین میزان فسفر محلول با 636 میکروگرم بر میلی لیتر توسط سویه ی PSF1 از منبع تری کلسیم فسفات آزاد شد. همچنین سویه ی PSF1 در روز دوازدهم با 570 میکروگرم بر میلی لیتر بیشترین توان حلالیت را نسبت به سایر سویه ها نشان داد. میزان فسفر حل شده توسط سویه ها با pH محیط کشت رابطه ی خطی منفی و معنی داری نشان داد. میزان pH در نمونه تلقیح شده با سویه ی PSF1 در منبع تری کلسیم فسفات بیشترین مقدار کاهش (4 واحد) را نسبت به سایر سویه ها و تیمار شاهد نشان داد و همچنین بیشترین کاهش pH در روز دوازدهم (90/3pH=) توسط همین سویه مشاهده شد درحالی که میزان pH در تیمار شاهد بدون تغییر باقی ماند.